Manşet

Mısır’da Halk Muhalefetine Darbe!

H.Merkezi: Mısır’da Müslüman Kardeşlerin adayı Muhammed Mursi’nin iktidara gelişinin birinci yıldönümünde yaşanan isyan hareketinin ardından Mursi’ye ve siyasilere muhtıra veren ordu darbe yaparak dün yönetime el koydu.

Savunma Bakanı ve aynı zamanda Genel Kurmay Başkanı Abdulfettah El Sisi, darbe kararını devlet televizyonundan yaptığı açıklama ile duyurdu. “Anayasanın geçici olarak askıya alındığını” ilan eden El Sisi, “Erken cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılana kadarki geçiş sürecinde ise ülke idaresini Anayasa Mahkemesi Başkanı’nın üstleneceğini” söyledi.

El Sisi, ordunun ”iktidara gelmek ya da saltanat sürmek” gibi bir hevesinin olmadığını ”halkın çıkarlarına hizmet etmek ve devrimi korumak için’‘ “müdahale ettiğini”, bir teknokrat hükümetinin kurulacağını, Anayasa Mahkemesi’nin de yeni cumhurbaşkanlığı seçimleri için hazırlık yapacağını duyurdu.

El-Sisi, ordunun ulusal bir uzlaşı için çabaladığını, halkın yardım çağrıları üzerine görev başında olduklarını, şiddete yönelik her türlü eylemin karşısında askeri bulacağını açıkladı.

Böylece ordu, halk muhalefetinin Mursi’ye yönelik tepkileri ve ülkedeki ortamı bahane ederek darbe yaptı. El Sisi, Mursi tarafından atanmış ve savunma bakanlığına getirilmişti. Mübarek devrildikten sonra Yüksek Askeri Konsey aracılığıyla anayasayı rafa kaldıran ve ülkeyi yöneten ordu bu süre içinde darbeye karşı çıkarak sokağa çıkan halka azgınca saldırmış çok sayıda insan katledilmişti.

Ordu ile Mursi arasında iki yılı aşkın bir süredir şiddetli bir iktidar mücadelesi yaşanıyordu. Ancak ne Mursi nede ordu, ülkenin daha fazla demokratikleşmesi, sokaktaki halk muhalefetinin kendini mecliste ifade edebilmesi, özgürlükler, demokrasi vb. konularda halkın yararına hiçbir adım atmadı.

 

Halk İradesine Darbe

Gelinen aşamada Mursi’ye yönelen tepkiler ordu için Mursi’yi devirmenin bir kaldıracı haline getirildi. Ordu, böylece sokağa çıkan milyonlarca insanın iradesini hiçe sayarak, onlara rağmen onlar adına hem de meclisi ve anayasayı rafa kaldırarak yönetime el mısırrrkoydu. Mursi’yi darbeyle deviren ordunun insanca yaşanacak bir Mısır ve daha fazla özgürlük isteyen halk muhalefetine de uzun süre tahammül etmesi beklenmemeli.

Öyle görünüyor ki halk muhalefeti henüz bunun farkında değil.

Tahrir Meydanı’nda ordunun darbesiyle havai fişeklerin atılması, İskenderiye, Port Said ve Süveyş’te milyonlarca kişinin Mursi’nin devrilmesini kutlaması bunu gösteriyor. Ancak Tahrir Meydanı’ndaki kürsüden Mursi’yi ordunun değil, halkın iradesinin ve mücadelesinin devirdiği şeklinde konuşmalarında yapıladığı basına yansıyan haberler arasında.

Öte yandan Mısır’ın yeni geçici lideri 68 yaşındaki Anayasa Mahkemesi Başkanı Adli Mansur oldu. Mısır’da Anayasa Mahkemesi Başkanı Adli Mansur, ordunun dün düzenlediği darbeyle görevinden uzaklaştırılan Muhammed Mursi’nin yerine Geçici Cumhurbaşkanı olarak yemin etti. 68 yaşındaki Anayasa Mahkemesi Başkanı Adli Mansur oldu. Mansur, bugün yüksek mahkemede düzenlenen törenle yemin etti ve “hukuk düzenini korumak için çaba harcayacağını” söyledi.

 

Mursi Ev Hapsinde

Darbenin ardından Müslüman Kardeşler’in birçok liderinin gözaltına alındığı, harekete ait televizyon kanalında yayınının engellendiği gelen haberler arasında. Gece saatlerinde Müslüman Kardeşler hareketinin liderlerinden Muhammed Bedie Matruh’ta tutuklandı ve Kahire’ye getirildi. Bedie’nin yardımcısı Hayrat el-Şater hakkında da yakalama kararı çıkarıldı.

Askerler, El Cezire’nin ülkedeki TV kanalı Mubasher Misr’a da baskın yaparak kanalın bazı çalışanlarını gözaltına aldı. Müslüman Kardeşler sözcülerinden Cihad el Haddad, Twitter hesabından Mursi’nin askeri bir tesiste gözaltında bulunduğunu açıkladı.

Mısır’ın en üst düzey Sünni din adamı olan El Ezher Şeyhi, devlet televizyonunda yaptığı mursikonuşmada, ordunun ve diğerlerinin “ehveni şeri” seçmek zorunda kaldıklarını söyledi.

Müslüman Kardeşlerin yöneticilerinden Muhammed el Biltaci ise, Genelkurmay Başkanı’nın açıklamasından kısa süre önce Mısır ordusunun Kahire sokaklarını kontrol altına almasına karşı barışçıl yolla direneceklerini söyledi. El Biltaci, “Genelkurmay Başkanı, Başkomutanı olan Cumhurbaşkanı’na ültimatom veriyor! Bu seçilmiş Cumhurbaşkanı’na karşı bir darbedir” diye konuştu.

Askerler son bir kaç gündür Müslüman Kardeşlerin eylem yaptığı Rabia el-Adeviye meydanına giriş ve çıkışları yasakladı. Dün gece El Cezire ve El Arabiya, ülkenin kuzeyindeki Marsa Matrouh’taki çatışmalarda 4 kişinin öldüğünü, 7 kişinin yaralandığını yazdı.

Öte yandan Rabaa’daki El Adaweya Camisi’ndeki Müslüman Kardeşler mitingi, ordunun açıklamasından sonra sona erdi, kitle büyük oranda dağıldı.

Darbeyle birlikte Müslüman Kardeşler iktidarının ülke içinde ki destekçilerinden Selefiler darbeye destek verdi. Selefi Nur Partisi’nin Genelkurmay Başkanı el-Sisi ile görüşmesinden sonra geçiş hükümetini desteklediğini açıkladı.

 

Basına Yönelik Sansür

Mısır’da darbe yapan ordu, üç televizyonu kapattı. Polis Al Jazeera Mubasher Misr’a baskın yaparak canlı yayını engelledi, beş çalışan gözaltına alındı. Mısır’da ordunun hükümete sorunun çözülmesi için  verdiği 48 saatin dolmasına bir saat kala askeri birlik ve silahlı araçlar Mısır devlet televizyonunun Kahire stüdyolarını çevirdi. 

Genelkurmay Başkanı ve Savunma Bakanı Abdülfettah el Sisi’nin Türkiye saatiyle 22.30’da devlet televizyonundan anayasanın askıya alındığını açıklamasının ardından birkaç saat sonra Al Jazeera Mubasher Misr kanalı polis baskınına uğradı.

Polis, Mursi’ye destek mitinginin canlı yayını engelledi. Alandaki yayın ekibinin ve binada bulunan beş Al Jazeera çalışanı gözaltına alındı,  dördü daha sonra serbest bırakıldı. Sisi’nin konuşmasının ardından Müslüman Kardeşlerin sahibi olduğu Egypt 25 kanalı ile Selefi harekete yakın El-Hafiz, El-Nas ve el-Amjaad da kanalların da kapatıldı.

mısır tahririGazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) Orta Doğu ve Kuzey Afrika Koordinatörü Şerif Mansur,Siyasi yaklaşımlar temel alınarak  televizyonların kapatılması bizi kaygılandırıyor” diyen Mansur şöyle devam etti: “Bu kadar önemli bir durumda ordu Mısır halkını bilgi kaynaklarından mahrum bırakmamalıdır

Obama’da Darbe Yorumu

ABD Başkanı Barack Obama yaptığı açıklamada Mısır ordusuna ülkenin kontrolünü gecikmeden demokratik, sivil bir hükümete verme çağrısında bulundu. Obama yaptığı açıklamada ordunun müdahalesiyle ilgili darbe kavramını kullanmaması dikkat çekti. Obama açıklamada ordunun Mursi hükümetini devirme ve anayasayı askıya alma müdahalesiyle ilgili derin bir şekilde kaygılı olduğunu belirtti.

 

AB: Demokrasiye Dönülmeli

Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, “acil demokrasi” çağrısı yaptı: “Tüm taraflardan, anayasanın kabulünü ve parlamento seçimlerini içeren demokratik işleyişe dönmelerini talep ediyorum. Mısır’ın yeni yönetiminin kapsayıcı olacağını umut ediyorum. Tüm şiddet eylemlerini kınıyoruz.

 

AKP “Dış Mihraklar Devrede”

erdoğan mursiAKP Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Hüseyin Çelik ise Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada “Bu darbenin dış desteği de var. Bazı batı ülkeleri, Müslüman Kardeşler hareketinin iktidara gelmesini hazmedemediler, hazmetmek istemediler. Önce meydanları hareketlendirdiler, sonra muhtıra verdiler, şimdi de darbeyi yaptılar. (…) [Kan dökülmesini] tasvip etmeyiz. Ancak Mursi ve Mursi yanlıları, ‘bu darbeyi içine sindirsin’ demiyoruz. Mursi’yi iktidara getiren geniş kitlelerin kendi oyuna, kendi namusuna sahip çıkması gerekiyor” dedi.

CHP Genel Başkan Yardımcısı Faruk Loğoğlu da “Ordunun yönetime el koymasının gerginliği önleyeceği yönündeki nitelendirmelere karşın, bu durumu kaygıyla karşıladıklarını” ifade etti.

 

Suudi Arabistan: Kutlarız!

Suudi Arabistan Kralı Abdullah bin Abdülaziz, cumhurbaşkanlığı seçimi yapılana kadar ülkeyi yöneteceği duyurulan Mısır Anayasa Mahkemesi Başkanı Muhammed Adli Mansur’a tebrik mesajı gönderdi. “Suudi Arabistan halkı adına, Mısır tarihindeki bu kritik dönemde liderliğinizi kutluyorum. Allah’a, kardeş Mısır halkının hayallerini gerçekleştirebilmeniz yolunda yükünüzü hafifletmesi için dua ediyoruz.”diyen kral, Mısır ordusunun hukuk devletinin koruyucu olduğunu söyledi.

 

Suriye: İslamı “kullananların” Sonu

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, darbeyi “siyasal İslam’ın sonu” olarak tanımladı: “Mısırlılar Müslüman Kardeşler’in yalanlarını keşfetti. Dünyada İslamı siyasi çıkarları için kullanmaya çalışan herkesin kaderi böyle sonlanacaktır.”

 

Bugüne Nasıl Gelindi?

Dün gece yapılan askeri darbeyle koltuğunu kaybeden Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi yaklaşık bir yıl iktidarda kaldı.

2012’de Mısır Yüksek Seçim Kurulu, cumhurbaşkanlığı seçimlerini Özgürlük ve Adalet Partisi’nin adayı Muhammed Mursi’nin kazandığını duyurmuş, Mursi seçimin ikinci turunda Hüsnü Mübarek döneminin başbakanı, El Nur partisinin adayı Ahmet Şefik’le yarışmıştı. Mursi, seçim sonuçları resmen açıklanmadan zaferini ilan etmiş, Şefik taraftarları da buna tepki göstermişti.

Sonuçlar açıklanmadan önce her iki aday da seçimi kendisinin kazandığını iddia ediyordu. Mursi iktidara gelişinden birkaç ay sonra hem Yüksek Askerî Konsey Başkanı ve Savunma Bakanı Mareşal Hüseyin Tantavi’yi, hem de Genelkurmay Başkanı Sami Hafız Enan’ı emekliye sevk etti. Tantavi’nin yerine Tümgeneral Abdülfettah El Sisi atadı. Karar Mursi’yle Yüksek Askeri Konsey arasındaki iktidar savaşında Mursi’nin önemli bir hamlesi yorumlarına neden oldu.

8 Ekim 2012’de Mursi, Mübarek’in devrilmesi sürecinde tutuklananlar için, 25 Ocak 20122 – 30 Haziran 2012 arası eylemlerde tutuklananları kapsayan af ilan etti. Ancak Mursi iktidarını sağlamlaştırdıkça giderek gerçek yüzünü daha fazla göstermeye başladı; cumhurbaşkanının kararlarını mutlak hale getireceği için eleştirilen düzenlemeleri tepkilere rağmen imzaladı.

mısırdakYüksek Yargı Konseyi ise, Cumhurbaşkanı Mursi’nin yargıya “daha önce benzeri görüşmemiş bir saldırı” düzenlediğini ifade ederek cumhurbaşkanına tepki gösterdi ve düzenlemenin iptalini istedi. Düzenlemelere bir tepki de Anayasa Mahkemesi’nden geldi, istinaf ve temyiz mahkemeleri de iş durdurma kararı aldı. On binlerce kişi Mursi’nin imzaladığı kararnameye tepki göstermek için Tahrir Meydanı’nda toplandı. Eylemlerde çatışmalar çıktı. Mursi, orduya, muhalefetin istemediği anayasa referandumunun sonuçları açıklanana kadar sivilleri tutuklama yetkisi verdi.

Anayasa referandumunun ikinci aşamasından evet oyu “çıktı”, yeni anayasa kabul edildi. 25 Ocak 2013’te Mübarek’i deviren devrimin yıldönümünde halk yine Tahrir’de toplandı. Polis, halka saldırdı, çok sayıda insan öldü.

24 Haziran 2013’te Mısır ordusu, Mursi karşıtlarının düzenlemeyi planladığı kitlesel gösterilerden önce ülkenin “kontrol edilemez bir çatışma ortamına” sürüklenmesine izin vermeyeceği “uyarısında” bulundu. 30 Haziran’da Kahire’deki Tahrir Meydanında ve ülkenin dört bir yanında toplanan milyonlar Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin istifasını istedi. Mursi’yi protesto mitingleri sürerken Temerrüt (İsyan) adlı muhalif örgüt Mursi’ye istifa etmesi için iki gün süre verdi. Eylemlerde son iki günde en az sekiz kişi öldü.

2 Temmuz günü Mısır ordusu hükümete sorunun çözülmesi için 48 saat tanıdığını açıkladı.

Genelkurmay Başkanı Abdülfettah el Sisi, Mursi’nin istifasını isteyen gösterilerin “kamusal iradenin şimdiye kadar görülmemiş bir dışavurumu olduğunu” söyledi.

Eylemlerde 16 kişinin yaşamını yitirdi,781 kişinin de yaralandığı açıklandı. Hollandalı bir kadın gazeteci toplu tecavüze uğradı. 3 Temmuz günü Mısır ordusu darbe yaptı, anayasanın askıya alındığını ilan etti. Teknokrat bir hükümet kurulacağı açıklandı.

 

Basın Darbeyi Nasıl Gördü?

AKP kurmaylarının akıl hocalığı yaptığı söylenen Müslüman Kardeşler’e yönelik gelişen muazzam tepki ve sonrasında ordunun darbe yapması “basınımız” tarafından yakından takip edildi.

AKP’nin bürosu gibi çalışan gazeteler darbeye tepki gösterirken, ulusalcı medya ise darbeye üstü kapalı bir şekilde onay verdi. Halkın iradesini yok sayan darbeye en doğru tepkiyi ise Özgür Gündem, Evrensel ve Birgün verdi.

Gazeteler ve manşetler’i şöyleydi:

Yeni Şafak: Tahrir’den Cunta Çıktı

Haberi “Tahrir’den Cunta Çıktı” manşetiyle gören Yeni Şafak, ilk sayfasında “Kendi halkımızla savaşmayız”, “Saray asker kuşatmasında” ve “Darbeye direnin” ara başlıklarını kullandı. Mursi’nin ve gösterilere katılan kadınların fotoğraflarına yer verdi.

basınnZaman: Mısır’da demokrasiye darbe

Haberi “Mısır’da demokrasiye darbe. Teknokratlar hükümeti kuruluyor” manşetiyle veren Zaman, askeri tank fotoğrafı kullanırken Hüseyin Çelik, Numan Kurtulmuş ve Volkan Bozkır’ın görüşlerine yer verdi.

Milliyet: Arap Baharı’na darbe

İlk sayfasının tamamını Mısır’daki darbeye ayıran Milliyet, “Arap Baharı’na darbe” manşetini kullanırken, “Devrilen Mursi kışlaya götürüldü”, “Mursi’den halka ilk çağrı: Direnin”, “Obama’dan acil toplantı” ve AKP sözcüsü Hüseyin Çelik’in “Kirli darbeyi lanetliyoruz” açıklaması ilk sayfada yer aldı.

Hürriyet: Direnin

Hürriyet haberi “Ordu görevden aldı, Mursi halka çağrı yaptı: Direnin” başlığıyla gördü. “Türkiye demokrasi için devreye girdi” arabaşlığını kullandı.

Radikal: Tahrir’den postal geçti

Radikal, haberi “Tahrir’den postal geçti” manşetiyle verdi. “Mısır 1,5 yıl sonra aynı noktaya döndü: ‘Kurtarıcı ordu görevde’.” İfadelerine yer verdi.

Evrensel: Devrime ordu müdahalesi

Haberi manşetten “Devrime ordu müdahalesi” başlığıyla gören Evrensel, “Ordu sistemi korumaya aldı”, “Müslüman Kardeşlerin çöküşü” ara başlıklarını kullandı.

Özgür Gündem: Halk demokrasi istedi, ordu darbe yaptı

Haberi ilk sayfanın altından gören Özgür Gündem, “Mursi’nin ‘direnme’ mesajının ardından mısır ordusu da ‘kanlı’ bir darbe yolunda ilerliyor” ifadelerine yer verdi.

Birgün: Halk; ne mursi ne ordu

Haberi sürmanşetten gören Birgün, “Halk: Ne Mursi ne de ordu” başlığını kulland

 

Kaynak: Bianet, BBC Türkçe

 

Daha fazla göster

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu