- yılında Türkiye sınıf mücadelesi içerisinde önemli mihenk taşlarından biri olan 15-16 Haziran Büyük İşçi Direnişi, öğrenilmesi zorunlu büyük deneyimleri bağrında yaşatmaktadır.
Bu görkemli direniş o tarihi kesitte sadece işçi sınıfının öne çıkması ve ordu-polis barikatlarını yıkması ile sınırlı kalmayıp reformizm ve işbirlikçi bürokrat sendikalizme karşı devrimci zorun kuşanılması ile birlikte Türkiye Devrimci Hareketi’nin tarih sahnesindeki yeri ve önemini belirleyen temel süreçlerden biri olmuştur. Aynı zamanda işçi sınıfı ideolojisinin örgütlü bir konsept içerisinde hareket ettiğinde düzeni temelden sarsan yakıcı sonuçlarına tanıklık etmemizi sağlamıştır.
Marx’ın o büyük yapıtında söylediği gibi “zincirlerinden başka kaybedecek şeyleri olmayanlar” sermaye sınıfına yani kapitalizme ve onun azgın sömürüsüne karşı hak alma mücadelesini dişleri ve tırnaklarıyla kazıyarak sınıf olma bilincini kazanmıştır. Kapitalizm insanın insan tarafından sömürüsünün en yoğun ve acımasız biçimleriyle gerçekleştiği toplumsal sistem olma biçimini alırken, işçi sınıfının da ortaya çıkışını ve adaletsiz düzene karşı tarihsel mücadelesini kendisi için bir sınıf olma aşamasına vardırmıştır.
Bu adım sadece kendisi değil işçi-köylü ve tüm ezilenlerin elinde kurtuluşa giden yolda umut olmayı hak eden bir realiteye dönüşmüştür.1871’de 72 günlük Paris Komünü deneyimi, bu tarihsel sürecin miladı olmuştur.
Ve bu anlamıyla sermayenin ya da burjuvazinin işçi sınıfına ve onun ideolojisine karşı saldırıları hiçbir zaman bitmemiştir. Kapitalizmin ortaya çıkışı ve emperyalizm aşamasına ulaşmasıyla sermaye proletaryaya karşı saldırısını farklı biçimlerle sürdürmüştür. Yine bir devlet biçimi olan faşizmi işçi sınıfının mücadelesini bastırmak için sermayenin emrine sunmuştur.
İtalya, Almanya, İspanya, Portekiz’deki faşist iktidar dönemi esasen yükselen işçi sınıfı mücadelesinin bastırılması ve sermayenin sömürü çarkını garantiye alma ve de tüm toplumsal özgürlük taleplerini yok etme üzerine kurulmuştur. Bu kavga 1917 Ekim Devrimi’ni doğurmuş ve dünya proletaryasının Komün deneyiminden sonra ilk devletinin ortaya çıkmasını sağlamıştır.
1949 Çin Devrimi, ’68 küresel isyanı ve öğrenci direnişlerinin işçi sınıfının ideolojik felsefesiyle birleşmesi tarihte önemli gelişmelere imza atılmasına yol açmıştır.
Proletaryanın bayrağı etrafında yükselen isyan-özgürlük-bağımsızlık istemleri, Latin Amerika, Uzak Asya ve Afrika ülkelerinde sarsıcı etkilerle yaşanırken Avrupa’daki dalgalanmalar da ardı ardına gelişiyordu. Dünya genelinde yaşanan bu atmosfer, Türkiye coğrafyasına da yansıyarak önemli etkiler bıraktı.
Toprak işgallerinden, öğrenci gençlik isyanlarına, oradan Paşabahçe, Kozlu, Saraçhane işçi grevleriyle doruğa ulaşan direniş süreci; tarih 15 Haziran 1970’i gösterdiğinde yetmiş bin işçinin iş bırakarak Gebze ve İzmit’te sokaklara inmesi ve 16 Haziran’da yüzbinlerin sokakları zapt etmesine kadar gelişti.
Asker-polis kurşunuyla Mustafa Baylam, Abdurrahman Bozkurt ve Yaşar Yıldırım adlı işçilerin öldürülmesi, onlarca işçinin yaralanması ve yüzlerce işçinin tutuklanmasıyla ateşlenen fitil, 12 Mart Askeri Cuntası’yla frenlenebilecekti ancak. Yılların bağrında biriktirdiği öfkenin sokakları pratikteki zaptı, egemen sınıfların tüm rüyalarını kaçırmaya yetmişti.
Direniş işçi sınıfının yeni bir dünya yaratma ideallerine ışık oldu. Bir yandan yükselen toplumsal hareketlilik ve bu hareketliliği pasifize eden TİP, Türk-İş ve DİSK; diğer tarafta devrimci ve militan bir gençlik çıkışı… Reformist, parlamenterist, sarı sendika ağalarına karşın direniş sokakları sarsmasını bildi. Ve bu öfke, bağrında ’68 devrimci kuşağının nitel şekillenmesini sağladı. Zorun zorla yıkılacağını, parlamenter hayallerin devlet denen aygıt karşısında nasıl kukla bir araç olduğunu somut pratik gösterdi.
Bu anlamıyla 15-16 Haziran hem anda yarattığı etki hem de sonrası açısından politik arenada derin izler bırakmıştır. 1976-77-78 yıllarındaki militan 1 Mayıs kutlamaları keza Mess grevi, Tariş, Netaş ve 1989 Bahar Eylemlerinin yanısıra Zonguldak, Tekel ve Metal grevleri 15-16 Haziran’ın olağanüstü birikiminin yansıması olacaktı.
Faşizmin kimi zaman parlamento maskesiyle örtülmesi (Cumhuriyet ve parlamento), kimi zaman demokrasi lafazanlığıyla ortaya çıkması, kimi zamanda aleni bir şekliyle yaşatılması (üç askeri darbe ve bugün R.T.Erdoğan süreci) sınıflar mücadelesinin durumu, dünyadaki genel konjonktür ve emperyalizme bağımlılıkla ilintili olarak ortaya çıkmaktadır.
Yarı-sömürge ülkelerdeki baskı ve hak alma mücadelesi özellikle emperyalist bunalım ve kriz dönemlerinde faturanın kendilerine çıkmasından kaynaklı çok daha ağır koşullarla çevrilir. Komprador nitelikteki burjuvazinin baskı mekanizmaları çok daha gaddarca ortaya çıkar.
Farklı ulus ve milliyetlere yaklaşım bu politikalar ekseninde daha da keskinleştirilir. Demokrasi ve hak alma mücadeleleri bu eksende ele alınarak rafa kaldırılır.
Egemen ulus, muhalefeti sistem içinde tutma girişimleriyle dönen çarkın yedeği olarak tutmaya çalışır. Ve bu anlamıyla da tasfiye edilmeye çalışılan devrimci ve ulusal hareketler her zaman esas hedef haline getirilir. Ve böylece emperyalist politikalarla ülke içindeki sömürünün önündeki engeller kaldırılarak mevcut sistem bu sömürünün askeri bekçisine dönüştürülür.
Yine bir Haziran ayında bu kez yeni Haziranların isyan yıllarını anıyoruz. Direniş karşısında düştüğü acizliği mezar taşlarından çıkaran, sokaklardaki isyanı bodrumlarda yaralı sivilleri gömerek alan, Rojava Devrimi’ni içine sindiremeyip çetelere ev sahipliği yapan bir iktidar, Haziran direnişleri karşısında tutunamayacaktır.
Buna en yakın zamanda Gezi İsyanı’nda şahitlik ettik. Bastırılan toplumsal öfke patlayacağı anın koşullarını beklemektedir. Tek sorun hazırlıklı olmaktır…
